Alles van waarde is weerloos
Alles van waarde is weerloos. Een bekende zin uit het gedicht ‘de zeer oude zingt’ van Lucebert.
Onlangs had ik een gespreksgroep met 30/40ers over levenskunst. Samen met mijn collega had ik de gesprekspartners dit zinnetje gemaild tien dagen tevoren. Met de vraag of ze deze zin wilde meenemen op de fiets, in de trein, als ze met familie of vrienden waren. Of ze er een dag of wat over wilden mijmeren.
Het zinnetje resoneerde die dagen ook steeds in mijn hoofd. Ik zag van alles om mij heen en vroeg rond naar associaties van anderen. Je kunt het zinnetje in tweeën splitsen: Wat betekent het woord ‘weerloos’ voor jou of voor mij? En wat is ‘van waarde’? Hangen die twee begrippen samen en hoe dan? Het werd voor mij een betekenisvolle zin.
Tien dagen later kwamen we bij elkaar en hebben we het zinnetje van alle kanten bekeken, omgedraaid en op allerlei mogelijke manieren laten klinken. Waar de een negatieve associaties had bij het woord ‘weerloos’ vond de ander het een van de mooiste woorden die ze kende. Waar je eerst direct een onderscheid zou maken tussen materieel en immaterieel bleek dat niet per definitie op te gaan. Misschien vind ik dat wel het mooiste aan zo’n zinnetje en wat ermee gebeurt als je erover in gesprek gaat; dat het de zwart-wit kaders ontglipt en je uitdaagt je denken te verleggen.
De woorden klinken vanochtend weer anders dan op die avond een paar weken geleden. Als ik het probeer samen te vatten betekent het op dit moment voor mij: als ik oog heb voor het weerloze, en daarmee bedoel ik alles dat vergankelijk is, alles dat zich niet verdedigen kan, niet te controleren, of te hebben is dan kan ik beter zien wat voor mijn van waarde is. Door de ogen van het kwetsbare word ik zelf krachtiger. Ik moet vanochtend steeds denken aan mensen om mij heen waar ik groot respect voor heb. Mensen die door het leven heen behoorlijke tikken hebben gekregen, die veel verloren hebben en vanuit die kwetsbare positie op een hele krachtige manier anderen kunnen voorgaan in wat van waarde is. Mensen die niets meer te verliezen hebben en als een soort ‘engelen’ tevoorschijn komen. Alles van waarde is weerloos.